Wskazania na Wielki Tydzień 2021
Pełny tekst WSKAZAŃ NA WIELKI TYDZIEŃ I TRIDUUM PASCHALNE 2021 DLA DUCHOWIEŃSTWA I WIERNYCH KOŚCIOŁA W POLSCE z zaleceniami Biskupa Legnickiego obowiązującymi na terenie diecezji legnickiej znajduje się W TYM MIEJSCU. Serdecznie zapraszam do zapoznania się z nim.
Do powyższego zaproszenia dołączam skrót dokumentu dotyczący zagadnień, które będą dla nas ważne w tym okresie:
*** W przypadku korzystania ze środków komunikacji elektronicznej z ostrożnością należy używać (być może najlepiej wcale) wyrażenia „uczestnictwo w liturgii„. Lepszym i jaśniejszym określeniem jest „łączność duchowa„. Należy strzec dosłownego i fizycznego rozumienia uczestnictwa w liturgii, aby wszyscy mieli jasność co do różnicy, jaka zachodzi między byciem na zgromadzeniu, a oglądaniem czy słuchaniem go w mediach. Nauczanie biskupów podkreśla różnicę między uczestnictwem „na żywo”, a łączeniem się przez środki techniczne.
*** Ogólna zasada, wyrażona w Katechizmie Kościoła Katolickiego, przypomina, że z obowiązku uczestnictwa w Eucharystii w święta nakazane są zwolnione wszystkie osoby „usprawiedliwione dla ważnego powodu (np. choroba, pielęgnacja niemowląt) lub też otrzymali dyspensę od ich własnego pasterza” (KKK 2181). Ważnym powodem, o którym mówi Katechizm, jest samo zagrożenie, które stwarza epidemia, dlatego osoby, które w dobrze uformowanym sumieniu podejmują decyzję o pozostaniu w domu ze względu na zagrożenie epidemią, są zwolnione przez Kościół z obowiązku świątecznej Eucharystii. Nie dotyczy to jednak osób, które zwalniając się z Eucharystii, nie zwalniają się jednocześnie z innych niekoniecznych spotkań i zgromadzeń.
*** Jeśli idzie o celebracje Mszy Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, Liturgii Męki Pańskiej w Wielki Piątek i Wigilii Paschalnej, nie mają one charakteru obowiązkowego, a zatem nieobecność na tych celebracjach nie wiąże się z popełnieniem grzechu i nie potrzeba w tej kwestii dyspensy. Co do obowiązku świątecznego w przypadku Niedzieli Zmartwychwstania obowiązują zwykłe zasady.
*** Biskup Legnicki w zarządzeniu z dnia 16 października 2020 roku, które jest nadal obowiązującym na terenie diecezji legnickiej przypominał, że „zwolnienie z uczestnictwa w niedzielnych Mszach świętych pozostaje aktualne wobec osób z objawami infekcji (np. kaszel, katar, podwyższona temperatura itp.). Gdy chodzi o obecność na niedzielnych celebracjach, muszą być brane pod uwagę także wprowadzane obostrzenia państwowe oraz roztropne rozeznanie wiernych we własnym sumieniu bieżącej sytuacji epidemicznej, osobistych uwarunkowań zdrowotnych, rodzinnych, związanych z wiekiem i wielką obawą przed zakażeniem”.
Zachowywanie cywilnych przepisów sanitarnych
*** Dla zachowania właściwej liczby uczestników liturgii i uszanowania zaleceń służb sanitarnych duszpasterze powinni dopilnować, aby w czasie nabożeństw nie przekroczyć wskazanych limitów, a tym samym narazić swoje wspólnoty na restrykcje lub powodować zgorszenie społeczne.
*** Duszpasterze powinni zatroszczyć się, aby u wejścia do kościołów działały odpowiednie służby wiernych świeckich, które zadbają o przestrzeganie cywilnych ograniczeń sanitarnych związanych z ilością osób, a także o właściwe odstępy między wiernymi. Nie zawsze wypada, aby taką służbę pełnił kapłan, zwłaszcza gdy ma celebrować liturgię lub gdy może dochodzić do sytuacji spornych.
*** Należy dbać o jak najczęstsze sprzątanie i dezynfekowanie przestrzeni świętej. W zakrystiach musi być możliwość obmycia rąk. Obowiązkowo należy umyć ręce przed rozpoczęciem liturgii przy pomocy właściwych środków zapewniających bezpieczeństwo dla siebie i innych. Należy używać wyłącznie ręczników jednorazowych – papierowych. Mycie rąk obowiązuje wszystkich celebrujących i posługujących.
Ograniczenia dotyczące procesji i znaków
*** Jeśli zachowuje się tradycyjne procesje Wielkiego Tygodnia (procesja z palmami, procesja z Najświętszym Sakramentem w Wielki Czwartek i w Wielki Piątek oraz procesja rezurekcyjna) powinny one w tym czasie odbywać się w formie skromniejszej, najlepiej jedynie z udziałem celebransa i asysty, tak aby wierni mogli pozostać na swoich miejscach, gdy wymogi sanitarne domagają się zachowania odstępów.
*** Znak pokoju wypada ograniczyć do skłonu głowy.
*** W czasie pandemii wypada wszelkie pocałunki liturgiczne zastąpić gestem skłonu: ucałowanie ołtarza, księgi, a także wszystkie pocałunki liturgiczne w starszej formie rytu rzymskiego. W Wielki Piątek celebrans sam może ucałować Krzyż.
VIII. Zasady dotyczące sakramentu pojednania
*** Chociaż właściwym miejscem sprawowania spowiedzi jest konfesjonał (KPK kan. 964-§ 1-2), to z uzasadnionej przyczyny spowiedź może się odbyć poza konfesjonałem (KPK kan. 964 § 3). W obecnych warunkach można sprawować ten sakrament np. w kościele, w kaplicy, w zakrystii, w sali katechetycznej, w biurze parafialnym lub w innym godnym miejscu, pozwalającym na zachowanie prywatności i zasad bezpieczeństwa.
*** Osoby, które ze względu na epidemię, nie mogą przystąpić tymczasowo do spowiedzi, powinny skorzystać z możliwości, jakie daje prawo kościelne w tym zakresie. Kodeks Prawa Kanonicznego (kan. 960) wyraźnie wskazuje, że w razie niemożliwości fizycznej obecności penitenta stosuje się inne drogi pojednania, a nie spowiedź. Kodeks Prawa Kanonicznego w kan. 916 wskazuje, że zawsze, ilekroć istnieje poważna racja i nie ma sposobności wyspowiadania się, wtedy dla usposobienia duszy do stanu łaski wierny „jest obowiązany wzbudzić akt żalu doskonałego, który zawiera w sobie zamiar wyspowiadania się jak najszybciej”. Katechizm Kościoła Katolickiego objaśnia, że „żal, który wypływa z miłości do Boga miłowanego nade wszystko, jest nazywany żalem doskonałym lub żalem z miłości (contritio). Taki żal odpuszcza grzechy powszednie. Przynosi on także przebaczenie grzechów śmiertelnych, jeśli zawiera mocne postanowienie przystąpienia do spowiedzi sakramentalnej, gdy tylko będzie to możliwe” (KKK 1452). Zawsze należy pamiętać, że uzyskane w ten sposób odpuszczenie grzechów jest związane z obowiązkiem ich wyznania podczas najbliższej możliwej okazji do spowiedzi, pod karą wpadnięcia na nowo w grzech śmiertelny.
Zasady duszpasterstwa chorych
*** W okresie ograniczonego kontaktu fizycznego można skorzystać z możliwości namaszczenie bez bezpośredniego dotyku, przy użyciu narzędzi, np. bawełnianego patyczka albo jednorazowych rękawiczek ochronnych (zob. Kan. 1000 § 2).
Niedziela Palmowa
*** Zgodnie z zaleceniem Kongregacji, w Niedzielę Palmową w tym roku „upamiętnienie wjazdu Pana do Jerozolimy powinno być obchodzone wewnątrz budynku sakralnego. W kościołach katedralnych należy zastosować drugą formę przewidzianą przez Mszał Rzymski, zaś w kościołach parafialnych, oraz w innych miejscach trzecią.” W Polsce oprócz zwykłej formy drugiej jest jeszcze uproszczona forma druga (z poświęceniem palm), którą można stosować także w kościołach niekatedralnych.
*** W drugiej formie i w uproszczonej drugiej formie dla Polski jest możliwość procesyjnego przejścia z palmami od bramy kościoła do prezbiterium kapłana i asysty z „reprezentacją wiernych”. W czasie pandemii procesja ta powinna mieć wymiar skromny, z udziałem jedynie asysty.
Msza Wieczerzy Pańskiej
*** Biskup Legnicki zachęca do przygotowania kaplicy adoracji w formie skromniejszej, jednak decyzję w tym względzie pozostawia Księżom Proboszczom poszczególnych wspólnot parafialnych.
*** Obrzęd obmycia nóg, który zawsze jest opcjonalny, należy w tym roku pominąć.
*** Tam, gdzie względy sanitarne pozwalają na poprowadzenie procesji, można ją urządzić, przechodząc do kaplicy adoracji w uproszczonej formie, bez udziału wiernych.
*** W okresie pandemii w tym dniu kapłanom wyjątkowo zezwala się na odprawienie Mszy św. bez udziału ludu, jeśli zachodzi taka konieczność.
Wielki Piątek Męki Pańskiej
*** Doroczna zbiórka ofiar na Boży Grób w Jerozolimie odbywa się na całym świecie tradycyjnie w Wielki Piątek.
*** Biskup Legnicki zachęca do podtrzymania tradycji urządzania Grobu Pańskiego, rezygnując jednak z okazałej dekoracji, gdyby stanowiło to poważną niedogodność. Należy bardziej wyeksponować i oświetlić monstrancję niż figurę Chrystusa leżącego w grobie. Należy też dbać, aby wystawiony Najświętszy Sakrament znajdował się w godnym i bezpiecznym miejscu, oraz aby dekoracja nie odciągała uwagi od Chrystusa obecnego w Eucharystii.
*** Liturgię Męki Pańskiej sprawuje się jak zwykle według schematu podanego w Mszale rzymskim (s. 133-147), uwzględniając następujące wskazania wynikające z panującej epidemii:
— W modlitwie powszechnej po wezwaniu 9. należy dołączyć wezwanie wraz z oracją końcową, zatwierdzone dla Polski przez Kongregację Kultu Bożego w r. 2020 (podane w załączniku).
— Zalecana jest pierwsza forma wniesienia Krzyża i odsłonięcie jego ramion w prezbiterium.
— Podczas Adoracji Krzyża tylko przewodniczący może dokonać oddania czci przez pocałunek. Pozostali adorują Krzyż przez podejście i przyklęknięcie lub skłon, z zachowaniem odpowiedniej odległości między uczestnikami. Należy pouczyć wiernych, by nie całowali Krzyża.
— Jeśli celebracja jest transmitowana, to z myślą o osobach łączących się z domów, celebrans na zakończenie adoracji powinien podnieść Krzyż i tak go trzymać przez pewien czas w milczeniu, aby wierni mogli oddać duchowo cześć Krzyżowi.
— Należy pozostawić krzyż i świece w prezbiterium, aby wierni mogli adorować krzyż z właściwej odległości. W okresie epidemii zakazuje się adoracji przez ucałowanie i dotykanie.
Wielka Sobota
*** błogosławienie pokarmów może odbyć się jedynie poza świątynią np. na placu przed kościołem lub terenie przykościelnym (otwartej przestrzeni);
*** należy zorganizować większą ilość godzin kiedy wierni będą mogli skorzystać z błogosławieństwa;
*** na zakończenie należy zachęcić do indywidualnej adoracji Najświętszego Sakramenty przy Grobie Pańskim;
*** decyzję o możliwości błogosławienia pokarmów podejmuje Ksiądz Proboszcz.
*** Należy umożliwić wiernym w Wielką Sobotę adorację Najświętszego Sakramentu przy tzw. Grobie Pańskim. Tego dnia istotnie Kościół w milczeniu trwa przy Chrystusie leżącym w grobie; jeśli więc odwołano błogosławienie pokarmów, adoracja w głębszej ciszy może stać się jeszcze bardziej skuteczna i owocna.
Wigilia Paschalna
*** W przygotowaniu Wigilii Paschalnej należy uwzględnić następujące ograniczenia:
— Liturgia zaczyna się wewnątrz kościoła bądź na progu świątyni wyłącznie w otoczeniu najbliższej asysty,
— Do poświęcenia ognia można użyć zwykłej świecy (nie paschalnej).
— Poświęcenie wody i pokropienie można pominąć, jeśli jest to konieczne lub wskazane dla bezpieczeństwa sanitarnego.
— Można pominąć procesję rezurekcyjną, a jeśli się ją stosuje, odprawić ją w skromniejszej formie, z zachowaniem obowiązujących ograniczeń.
*** W liturgii chrzcielnej zawsze należy zachować odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Chrzty dorosłych katechumenów mogą jednak być sprawowane z zachowaniem środków ostrożności co do kontaktu bezpośredniego.